27 nov 2010

O Prencipet Capítol VII


O Prenzipet (en francés, Le Petit Prince) ye a obra mas conoixita d'Antoine de Saint-Exupéry. Publicato o 1943 en Nueva York, ye un cuento poetico y filosofico baixo l'aparencia d'un cuento ta ninos.
A traducción ta l'aragonés, obra de Chusé Aragüés, obtenió l'accesit d'o Premio Arnal Cavero en l'anyo 1993
Tos dixo astí o Capítol VII como eixemplo d’o que ista polida obra ye,  ta puxaros  a leyer o libro. Sé que tos cuacará a totz.

VII.

O cinqueno diya, y tamién gracias a ro cordero, me se reveló o secreto d’a vida d’o prencipet. Sin dicir cosa antis, me preguntó, de botiboleyo y sin de requilorios, como si estase la estraliadura d’un poblema repensau muito tiempo en silencio:

-Si un cordero se mincha os matizos, también se minchará as flors?
-Os corders se minchuquían tot o que i-troban.
-As flors con de punchas tamién?
-Sí, dica as flors que’en tienen de punchas.
_Allora, ta que cosa sirven as punchas?-

 
Yo no’n sabeba. Y yera prou aqueferau esferrichoniando un torniello d’o motor que yera masiau fuerte. Yera trestucau porque ra esferra d’o mío motor me s’entrefeba masiau grau y l’augua ta beber s’ixecaba fendo-me temer o pior.

_Ta que cosa sirven as punchas?

O prencipet no’n retaculaba mai dimpués d’haber feita una pregunta.

O torniello me teneba encarranyau e respondí d’ixas trazas:

- As punchas no sirven ta cosa, ye dolentería d’as flors y cosa más.
-Oi!

Y dimpués d’un ratet de silencio con una mena de rancor:

_ No pas. No te’n creigo pas! As flors son febles. Son simplas. S’esfenden como pueden. Y con as suyas punchas se creyen terribles…

No’n contesté cosa.- En ixe inte yo yera dicindo-me: “Si iste torniello no rebla lo feré blincar con un truco de martiello”. O prencipet estorbó, unatra vegada, as mías reflexions:

-A tú te pa que as flors…?
_ No nino, no! A yo no me’n pa cosa! He contestau lo que me’n s’ha dau! Yo m’alticamo per cosas -seriosas!

Me se miró narcau.

-Per cosas seriosas?

Me i veyeba con o martiello en a man, e os didos emporquiaus, negros de graxa, trestucau per un traste que se li feba muito fiero.

-Fablas como a chen gran!

Ixo me fació una brenqueta de vergonya. Pero, endinamént, adibió:

-Lo trafulcas tot! Tot l’envolicas.

Yera, en veras muito carranyau. L’aire secutiba o suyo pelo roso.

_Conoix un planeta an vive un Sinyor, royo igual como un tomate. Mai no ha ensumada una flor. Mai nos’ha mirada una estrela. Mai no ha quiesto a no dengún. Mai  no ha feitas que sumas. Y repite, perén, como tú: “Soi un hombre serioso, yo!” y s’esturrufa d’argüello. Pero no ye pas un hombre, ye un fungo!.

-Un qué?
-Un fungo!

O prencipet bi yera tot esbufaliu de carranya.


-En fa millons d’anyadas que as flors fabrican punchas. En fa millons d’anyadas que os corders se minchan as flors. Y no ye serioso prevar de replecar per qué as flors se trestucan tanto de fabricar  punchas que no lis sirven ta cosa? Y a baralla d’os corders e as flors, tampoco no ye important? No ye tot ixo más serioso que as sumas d’un Sinyor gordillón y royo? Y si yo conoix una flor unica en tot o mundo, que no bi ye en garra puesto, sacando lo mío planeta, y que un corderet puede nastar-la-se  un maitín, asinas, en un inte, sin parar cuenta en o que fa, ixno no ye important!

Se posó royo e dimpués continó:

-Si bell un aima una flor d’as que no’n queda  que un eixemplar d’entre totz os millons y millons d’estrelas, ixo ye prou ta fer-lo feliz quan se la mira. Y en piensa: “A mía flor  bi ye allí, enta par de….” Pero si o cordero se mincha ra flor, ta él ye como si, d’un trucazo, s’esmortecesen totas as estrelas! Y ixo no ye important!

No podió dicir-ne cosa más. Esbotó a chemecar. Yera nueit preta. Yo heba dixadas as mías ainas. No me se’n daba cosa d’o martiello, d’o torniello, d’a seteguera, d’a muerte. En una estrela, en un planeta, o de yo, a Tierra, bi heba un prencipet que caleba aconortar. Lo prenié en brazos. L’acaroné. Li dicié “ A flor que aimas no ye pas en periglo… Debuxaré una closa t’a tuya flor…yo…”No sabeba guaire bien que heba a dicir-li-ne. Me sentiba apatusco. No sabeba como ganar-lo-me, án ir a escar-lo… Qué misterioso ye o país d’as glarimas!.



1 comentario:

Si en queretz, podetz deixar un comentario astí